Jesteś tutaj: HomeUncategorisedWtyczkowicze - "Drogi do wolności"

Wtyczkowicze - "Drogi do wolności"

126 października 2018 r. wyruszyliśmy w podróż ku wolności.
W tym wyjątkowym roku, setnej rocznicy odzyskania wolności przez Polskę, wtyczkowicze postanowili prześledzić losy ojczyzny w kontekście utraty niepodległości, obcując ze sztuką.

 

 

Nieodłącznym elementem naszych wypraw jest wizyta w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. To właśnie tutaj dzięki sztuce przenieśliśmy się w czasie i mogliśmy nie tylko usłyszeć historię, ale też ją zobaczyć na obrazach wybitnych polskich artystów.

2 

Obraz Wojciecha Gersona przedstawiający powrót na ziemię polskie Kaziemierza Odnowicela przeniósł nas w wiek XI, kiedy pogrążone w chaosie państwo Piastów potrzebowało tego, który odbudowałby je i zapewnił przyszłe utrzymanie go w kręgu kulturowym łacińskiej Europy Zachodniej. To chyba pierszy historycznie potwierdzony akt próby odbudowy kraju.

3kazimierzodnowicielwracajacydopolskiXIw 

Idąc dalej, natknęliśmy się na dzieło obrazujące XIV w. kiedy Kazimierz Wielki nadawał przywileje włościanom. Jest to o tyle ważne, że jako jeden z pierwszych dostrzegł problem całkowitego odrzucenia chłopstwa i wykluczenia go z życia narodu. Jak wiadomo później z historii, to właśnie chłopi stanęli do walki o kraj i stali się narodem, a wszystkie próby odzyskania wolności, do których chłopi nie byli włączeni, zakończyły się klęską.

4kazimierzwielkinadajeprzywilejewloscianomXIVw

Szlak ku wolności zaprowadził nas do obrazu przedstawiającego wolną elekcję. Pierwsza z nich odbyła się w 1573r. i zadecydowała o przyszłości całego narodu. Była jednocześnie dowodem złotej wolności szlacheckiej, która niekoniecznie, jak udowodniły kolejne wieki, przysłużyła się wolności politycznej kraju.  

5pierwszawolnaelekcja-1573

Wizerunki Stefana Batorego i jego żony Anny Jagiellonki pokazują typowe dla szlachty, mieniącej się wówczas narodem, stroje będące znakiem odmienności kulturowej i tożsamości narodowej.

6StefanBatoryzon-1576

I tak oto nadszedł wiek XVII, a wraz z nim konsekwencje stawiania wolności szlacheckiej nad wolność kraju. Potop szwedzki, najazdy Turków i Tatarów to tylko niektóre z zagrożeń, z którymi musiała zmierzyć się Rzeczypospolita. Te szczególne czasy wymusiły na Polakach i władcy podjęcie działań zmierzających do odzyskana utraconej pozycji. Obrazuje je dzieło „Śluby lwowskie” Jana Matejki, które przedstawił moment oddawania Rzeczypospolitej pod opiekę Matki Bożej, którą nazwał Królową Korony Polskiej i obiecał, że poprawi sytuację chłopów i mieszczan.

71656-slubyjanakazimierza

Kolejne obrazy zgodnie z osią czasu ukazują wydarzenia i postaci związane bezpośrednio z okresem upadku państwa. Wieki XVII i XVIII to czasy pod władzą szlachty. Z tego też powodu bohaterami dzieł są właśnie sarmaci. „Wtyczkowiczom” także udało się obejrzeć kilka z nich, m. in. Ossolińskiego, Kamieńskiego, którzy podkreślają swoją gotowość do obrony złotej wolności, trzymając dłoń na szabli.

8wizerunkiOssoliskiegoiKamieskiego

91

Sarmaci w różny sposób podkreślali odmienność kulturową oraz własną pozycję. Obrazuje to dzieło „Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu”, który jest demonstracją bogactwa (złote podkowy), wierności papieżowi, odrębności kulturowej (kontusz, żupan, misternie zdobiona złotem i klejnotami karabela). Warto pamiętać o tym, że w XVII i XVIII w. Polska była oprócz Węgier jedynym krajem w Europie, w którym nie tylko lud, lecz i wyższe warstwy społeczne miały swój tradycyjny strój, który podkreślał odrębność narodową.

10WjazdJerzegoOssoliskiegodoRzymu-1633

Kolejne dzieło przenosi nas w czasy upadku państwa polskiego, do którego przyczynił się, niestety, ostatni władca Stanisław August Poniatowski. Pod jego rządami Rzeczypospolita rozkwitła kulturowo i udowodniła świadomość polityczną, czego dowodami są wspaniałe zabytki, rozwój literatury, teatru, publicystyki, Konstytucja Majowa, Sejm Wielki, a jednocześnie sama siebie doprowadziła do upadku (rozbiorów).

11OstatnikrlPolskiPoniatowski-1765-1795

Jednak Polacy udowodnili, że wolność polityczna ojczyzny jest dla nich wartością, o którą warto walczyć i umierać. Pokazali jedność i pod wodzą Tadeusza Kościuszki zorganizowali w 1794 r. powstanie, które co prawda nie miało wielkiego znaczenia militarnego, ale wpłynęło na morale Polaków i wzbudziło w nich nadzieję.

12kosynierzy-1794

Waleczność i przebieg jednej ze zwycięskich bitew obrazuje w niezwykły sposób Panorama Racławicka, przykład XIX-wiecznej kultury masowej, który powstał w 1894 r., aby upamiętnić tradycje narodowe w setną rocznicę Insurekcji Kościuszkowskiej. Rozmach dzieła i mnogość doskonale odwzorowanych detali zrobiły na nas ogromne wrażenie.

13BitwapodRacawicami-1794

Nadzieja na odzyskanie wolności nie zgasła pomimo tego, że w 1795r. Polska zniknęła z mapy Europy, bowiem Polacy postanowili związać swe losy i nadzieje z Napoleonem, który mógł przynieść im wyzwolenie. Tę ważną dla Polaków XIX w. postać dostrzegliśmy na obrazie Piotra Michałowskiego „Napoleon na koniu”, który jest dowodem kultu Napoleona w romantyzmie. Jak wiemy z historii, nadzieje Polaków okazały się płonne.

14Napoleon1797-Legiony

Członkowie „Wtyczki do kultury” mogli również wzbogacić swoją wiedzę historyczną na temat historii XIX-wiecznej Rzeczypospolitej w Muzeum Pana Tadeusza, gdzie przewodniczka dokładnie opowiedziała o najważniejszych wydarzeniach ze 123 lat niewoli oraz o celach i metodach polityki zaborców wobec Polaków w okresie niewoli narodowej, a także o działaniach społeczeństwa polskiego sprzyjających rozwojowi tożsamości narodowej. Mogliśmy poczuć klimat tamtej epoki, goszcząc w salonie romantycznym i dumając prawie jak Mickiewicz na „paryskim bruku”.

 15 16

Polacy manifestowali swoją polskość na różne sposoby, np. nawiązują do motywów ludowych, które stały się znakami polskości. Przykładem takiego podkreślania swojskości jest obraz Artura Grottgera z 1842 roku, przedstawiający szlachciankę przebraną w strój żniwiarki, co jest gestem wobec pracy ludu. Ów gest oznaczał solidarność narodu.

17szlachciankaprzebranawstrojzniwiarki-1842

Chęć odzyskania niepodległości nie opuszczała Polaków nigdy, dlatego w roku 1863 poderwali się znowu, organizując kolejne powstanie. Dla artystów stało się ono źródłem inspiracji, co potwierdzają liczne dzieła. Wtyczkowicze odnaleźli w zbiorach muzeum dwa przedstawiające wydarzenia po powstaniu, dokładnie z 1864r. Sceny na nich wyobrażone odzwierciedlają uczucia narodu po klęsce kolejnego zrywu. Żałobę Polaków podkreślają czarne stroje postaci i kalectwo powstańca idącego z opuszczoną głową. Jednak i tutaj pojawiają się symbole nadziei w postaci dziewczynki niosącej czerwoną książeczkę oraz szabli w dłoni jednego z braci Mokorskich, która podkreśla gotowość do dalszej walki. 

18popowstaniustycz-1864 191864-polskawzalobieportretwlisttarnowskich

I wreszcie nadchodzi długo oczekiwany moment. W roku 1918 Polska odzyskuje niepodległość, a wraz z nią możliwość pokazania światu tego, co najcenniejsze w narodzie. I my mogliśmy poznać sylwetki najwybitniejszych Polaków, oglądając w Muzeum Architektury eksponaty zgromadzone na wystawie „Polska – światu”. Obrazowały one rolę, jaką na arenie międzynarodowej odegrali wybitni polscy twórcy i reprezentanci różnych dziedzin życia kulturalnego i społecznego.

22

Znani aktorzy, sportowcy, politycy, artyści to tylko nieliczni, którzy rozsławili naszą ojczyznę.

23 24

Tak oto zakończyła się nasza podróż przez historię. Mieliśmy możliwość przejść przez różne etapy kształtowania się tożsamości oraz poznać różne rozumienia słowa wolność – od wolności szlacheckiej, poprzez wolność polityczną, artystyczną i osobistą. Ta niezwykła lekcja historii i sztuki pozwoliła nam w ciągu kilkunastu godzin przejść prawie tysiąc lat, w czasie których rodziła się, upadała i powstawała Polska.

25 26

 

 
Polish Bulgarian English French German Italian Russian Spanish

Menu główne

Menu

Gościmy

Odwiedza nas 88 gości oraz 0 użytkowników.

 
Administrator strony: Łukasz Hałat
Galeria: Paweł Wiśniewski 
 
QR Code   Współpraca:       Przyjaciel szkoły:
QR Code   logo   logo-bory   logolinuxpl
Początek strony